Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm phổ biến thường xảy ra ở trẻ em tại Việt Nam, nhất là trẻ dưới 5 tuổi. Tại Việt Nam, bệnh tay chân miệng xảy ra quanh năm ở hầu hết các tỉnh với hai đỉnh dịch liên quan là từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12. Nguyên nhân do vi- rút đường ruột Enterovirus gây ra. Các triệu chứng phổ biến, bao gồm sốt, loét miệng và phát ban có mụn nước ở tay, chân và mông. Hiện tại chưa có thuốc điều trị vi-rút hoặc

BS.CK2.Dư Tuấn Quy

Trưởng khoa Nhiễm – BV Nhi Đồng 1

1.NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH

Do enterovirus, phổ biến nhất là Coxsackievirus A6 (CVA6), Coxsackievirus A16 (CVA16) và Enterovirus 71 (EV71).

2.TRIỆU CHỨNG THƯỜNG GẶP

Sốt, loét miệng gây đau cho trẻ và phát ban có mụn nước ở tay, chân và mông.

3.DẤU HIỆU CẢNH BÁO

Mẹ cần lưu ý bệnh có thể sẽ chuyển biến nặng khi có một trong các dấu hiệu sau đây:

  • Sốt cao khó hạ dù đã uống hạ sốt trước đó

  • Trẻ giật mình, chới với, hốt hoảng

  • Đi hay đứng không vững, đi loạng choạng, yếu hay liệt tay chân

  • Thở mệt, thở nhanh, thở không đều

  • Bỏ bú hay bỏ ăn, nôn ói liên tục

  • Ngủ nhiều khó đánh thức, li bì

  • Cơn co giật

4.CHĂM SÓC TRẺ BỊ SỐT XUẤT HUYẾT

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh nhẹ và tự lui bệnh và trẻ sẽ khỏe lại sau 7 đến 10 ngày. Một số trẻ có dấu hiệu trở nặng, diễn tiến nhanh do ảnh hưởng đến hệ thần kinh.

  • Chăm sóc trẻ bị sốt: cho trẻ bổ sung nước đầy đủ và nhiều lần bằng nước, sữa hay nước trái cây ngọt, đút chậm bằng muỗng nếu trẻ đau miệng, khó ăn uống. Khi trẻ sốt > 38 độ C, cần dùng Paracetamol liều 10-15mg/ kg mỗi lần, cách nhau 4-6 tiếng nếu trẻ sốt lại.

  • Trẻ sốt cao khó hạ: Có thể lau mát bằng nước ấm cho trẻ. Nếu trẻ còn sốt cao khó hạ sau khi đã uống Paracetamol:

    • Có thể dùng thêm Ibuprofen theo chỉ dẫn liều của bác sĩ.

    • Uống nhiều nước

    • Cho trẻ mặc đồ thoáng mát, không ủ ấm khi thấy trẻ sốt cao lạnh run tay chân.

    • Nếu trẻ tiếp tục sốt cao thì đến khám trung tâm y tế gần nhất để bác sĩ thăm khám cho nhập viện kịp thời.

  • Trẻ bỏ ăn hay bỏ bú:

    • Cho trẻ uống sữa mát hay nước trái cây ngọt bằng muỗng.

    • Dùng thêm thuốc giảm đau miệng bằng Paracetamol, thuốc ngậm đường miệng theo chỉ dẫn của bác sĩ.

  • Chăm sóc vết loét miệng: cho trẻ súc miệng bằng nước sạch nếu trẻ hợp tác, dùng thuốc dạng gel bôi lên vết loét giúp giảm đau. Đối với các ban tay chân thì tắm rửa sạch sẽ, mặc đồ thoáng khí, tránh gãi trầy xước gây nhiễm trùng da thêm.

  • Chăm sóc dinh dưỡng: tránh thức ăn cay, nóng, chua, nhiều gia vị; ăn thức ăn lỏng, sữa ở ngăn mát tủ lạnh, đảm bảo trẻ uống đủ nước nhất là khi sốt cao, đau loét miệng.

Lưu ý khi trẻ bị tay chân miệng: thời gian hồi phục bệnh sau 7-10 ngày, trẻ cần theo dõi sát các dấu hiệu nặng của tay chân miệng, đảm bảo đủ nước cho trẻ, cho trẻ uống sữa chậm và từ từ. Trẻ cần được vệ sinh tắm rửa thường xuyên. Trẻ cần được nghỉ học ít nhất từ 7-10 ngày để tránh lây cho bạn. Sau đợt bệnh, nhà cửa lẫn đồ dùng, đồ chơi cho bé cần được vệ sinh theo hướng dẫn của y, bác sĩ.